Antihormonal Tedavi

Antihormonal tedavilerin amacı meme kanseri nüksünü ve karşı taraftaki memede kanser gelişme riskini düşürmek ve meme kanserine bağlı ölüm oranını azaltmaktır.

Endokrin (hormonal) tedavide kullanılan ilaçlar

• Seçici östrojen reseptör düzenleyici (SERM): Tamoksifen
• Over baskılama için LHRH agonistleri: Goserelin, Leuprolid (löprolid)
• Seçici östrojen downregülatörü: Fulvestrant 
• Aromataz inhibitörleri: Anastrozol (Arimidex, Aristu), Eksemestan (Aromasin), Letrozol (Femara, Letu)

Tamoksifen, meme hücrelerinde bir anti-östrojen gibi davranırken, rahim ve kemikler gibi diğer dokularda bir östrojen gibi davranır. Bu nedenle seçici östrojen reseptör modülatörü (SERM) olarak adlandırılır. Menopoz öncesi ve sonrası meme kanseri olan kadınları tedavi etmek için kullanılabilir. Hormon pozitif meme kanserlerinde etkilidir (tüm meme kanserlerinin yaklaşık %70’i).

Tedavinin Amacı

Tamoksifen en sık olarak meme kanseri ameliyatı sonrası hastalığın tekrarlamasını (nüks) önleyici olarak kullanılır (adjuvan / koruyucu tedavi). Bu amaçla tamoksifen ile hormon tedavisi genellikle hekim önerisine bağlı olarak 5-10 yıl sürer. Menopoza yakın (perimenopozal) veya menopoza girmiş hastalarda 2-3 yıl tamoksifen sonrası aromataz inhibitörü ile devam edilip toplam 5-7 yıla tamamlanabilir.

4. evre hastalığa sahip ya da ameliyat edilemeyecek durumda olan kişilerde meme kanserine bağlı şikayetleri azaltmak, kanserin yayılmasını durdurmak ve yaşam sürelerini uzatmak için uygulanır (palyatif tedavi).

Tamoksifen tablet, ağız yoluyla alınır ve başlangıç dozu günde 20mg'dır. İstenmeyen yan etkiler ortaya çıkarsa tamoksifen kesilir.

Tamoksifen yan etkileri

• Sıcak basmaları (38-40%)
• Kas ağrıları (6-21%)
• Gece terlemeleri (16%)
• Halsizlik (15%)
• Duygu durum değişiklikleri (15%)
• Eklem ağrıları (12%)
• Vajinal akıntı (11%)
• Bulantı ve kusma (10%)
• Vajinal kanama (7-8%)
• Ciltte kan lekeleri (4%)
• Katarakt (4%)
• Kemik kırılmaları (4%)
• Kalp damar tıkanıklıkları (2-4%)
• İnme / felç (1-2%)
• Endometrium kanseri (0.5%)

Sıcak basması, tamoksifen kullanımında en sık görülen yan etkilerden biridir. Bu günlük yaşamı önemli derecede etkiliyorsa, sıcak basmalarını en aza indirme ve tedavi etme yöntemleri hakkında doktorunuzla konuşun. Akupunktur, sıcak basmalarına yardımcı olduğunu bilinen tamamlayıcı bir tıp yöntemidir. Bitkisel takviyelerin birçoğu hormonal tedaviniz ile etkileşime girebilir, bu nedenle doktorunuzla konuşmadan herhangi bir bitkisel ürün veya doğal adı altında pazarlanan takviyeleri alınmamalıdır.

Tamoksifen kullanımı sırasında, oldukça nadir görülen bir yan etki olmakla birlikte toplar damar sisteminde tromboz (pıhtı) gelişebilir. Kol ve bacaklarda pıhtılaşma (derin ven trombozu-DVT), akciğerlerde pıhtılaşma (pulmoner emboli - PE), kalp krizi ve felç için artmış bir risk vardır. Bu risk, geçmişinde tromboz hikayesi olan ve/veya sigara içen hastalarda daha fazladır.

• Ani başlayan göğüs ağrısı, nefes darlığı, tek bir bacak ya da kolda şişlik fark edildiğinde onkoloji ekibi ile iletişime geçilmelidir.
• Tamoksifen kullanan hastalara, rahim kalınlaşması ve çok düşük riski de olsa endometrium kanseri takibi amacı ile yılda bir kadın-doğum (jinekolojik) muayenesi önerilir.
• Tamoksifenin etkinliğini azaltabilen veya yan etki riskini artırabilecek birçok olası ilaç etkileşimi vardır. Yeni ilaç almadan önce doktorunuzla konuşmalısınız. Fluoksetin (Prozac) ve paroksetinin (Paxil), tamoksifenin etkisini azalttığı bilinmektedir. Tamoksifen greyfurt ve greyfurt suyu ile etkileşime girerek tamoksifenin kan düzeyini arttırabilirç. Bu, diğer yan etkilerin görülme riskini artırabilir. Tedavi süresi boyunca greyfurt yenilmemelidir.

Postmenopozal meme kanseri kadınlarda kullanılan diğer bir ilaç grubu Aromataz İnhibitörleridir.

Aromataz İnhibitörleri

• Menopoz sonrası kadınlarda ve
• Ayrıca yumurtalık baskılaması da olan kadınlarda (ameliyatla çıkarılması, radyoterapi ve ilaçla)  meme kanserlerinin tedavilerinde kullanılırlar.

Aromataz, menopoz sonrası kadınlarda androjeni östrojene dönüştüren enzimdir. Aromataz inhibitörleri aromataza bağlanarak bu dönüşümü engelleyerek östrojeni azaltırlar.

Aromataz İnhibitörlerinin Yan Etkileri Nelerdir?

Eklem ağrısı (atralji) ve kas ağrısı (miyalji) aromataz inhibitörlerinin en yaygın yan etkileridir. El ve bileklerde, ayak ve ayak bileklerinde, dizlerde, sırtta ya da vücudun diğer kısımlarında ağrı olabilir. Aromataz inhibitörleri tamoksifen ile karşılaştırıldığında daha yüksek oranda osteoporoz (kemik erimesi) ve kemik kırıklarına yol açan kemik yoğunluk kaybına neden olabilir. Ayrıca sıcak basması, gece terlemeleri, vajinal kuruluk, artmış kolesterol ve tansiyon problemleri diğer yan etkileridir.