Anorektal Apse

Anal-perianal apse makat (anüs) çevresinde oluşan apselerdir. Anal kanal duvarında, internal ve eksternal sfinkter arasında dişli çizginin (linea dentate) biraz aşağısında 6-10 adet anal bez bulunur.

Makat Apsesi (Anorectal Apse) Nedir?

Anal bezlerin kanallarının çoğu dişli çizgi düzeyinde anal kriptalara açılır. Anal kriptaların barsak içi bakterilerle enfekte olması sonucu anal-perianal apseler oluşur. Bu apsenin bir yandan rektum içine, diğer yandan cilde açılması sonucu perianal fistül ortaya çıkar. Makatta apse şikayeti olan hastalarda apse tedavisi sonrası, apsenin kendiliğinden veya cerrahi olarak boşaltılması sonucu hastaların yaklaşık %40 kadarında daha sonra makat fistülü (anal- perianal fistül) gelişir.

Anorektal apselerin tanımlanmasında ve tedavisinde apsenin yerleşimi açısından anal bölgenin anatomisini bilmek çok önemlidir.

Anal Bölge Anatomisi

 

 

Makat bölgesini (anal bölge) iki adet kas tabakası çevreler. Bu kaslardan dıştaki, eksternal anal sfinkter, kişinin kontrolü altında çalışan çizgili bir kastır. Birey bu kası kullanarak tuvaletini erteleyebilir, tutabilir. İçte olan tabaka, internal anal sfinkter, düz kas liflerinden meydana gelmiş olup kişinin kontrolü altında değildir. Her iki kas tabakasının da kişinin dışkısını kontrol etmesinde ve dışkısını tutmasında önemli rolü vardır.

Apselerin Sınıflandırılması

Anorektal apseler lokalizasyonlarına göre adlandırılırlar.

1-İntersfinkterik

2-İskiyorektal apse

3-Perianal apseler

4-supralevator apse

Klinik Bulgular

Anorektal apselerde yakınma ve fizik muayene bulguları apsenin lokalizasyonuna göre değişmekle birlikte en önemli bulgu makat bölgesinde hissedilen şiddetli zonklayıcı ağrı ve ateştir. Ağrı oturmakla, yürümekle ve ıkınmakla artar. Büyük tuvalete çıkmada ağrı ve hassasiyet, derin yerleşimli apselerde ise idrar yapmada güçlük olabilir. Üşüme, titreme, kırgınlık ve ateş gibi genel enfeksiyona ait bulgular olabilir. Fizik muayenede yüzeyel apselerde şişlik, kızarıklık görülürken derin yerleşimli apselerde cilt bulgusu görülmeyebilir ancak rektal muayene ağrılıdır ve apsenin olduğu bölgede mukozanın lümene itilmiş olduğu görülür.

Tanı

Perianal apsenin tanısı kolaydır. Tanı anamnez ve fizik muayene ile konulur. Yüzeyel apselerde perianal bölgede apsenin karakteristik bulguları olan şişlik, ısı artışı, kızarıklık, hassasiyet ve fluktuasyon) ile tanı konulur.

Derin apselerde ise cilt bulguları yoktur ve apse dışarıdan görünür halde değildir. Ancak hastada şiddetli ağrı, ateş, lökositoz, sedimentasyon ve CRP yüksekliği vardır. Tanı rektal tuşe ile konulur.

Şüpheli vakalarda görüntüleme yöntemleri kullanılır. Anal perianal ultrasonografi, endorektal USG ve anal MR tanıda yardımcıdır.

Tedavi

Anorektal apseler mümkün olduğunca erken boşaltılmalıdır. Tedavide gecikme veya yetersiz tedavi doku nekrozu ile giden, hayatı tehdit eden enfeksiyonlara yol açabilir.

Yüzeyel yerleşimli apselerde apse poşunun en tepe noktasından bir insizyon ile apse boşaltılır. İdeal olan apse poşu üzerinden bir deri adası çıkarılarak pencere açılmasıdır. Böylece tam drenaj sağlanır ve erken dönemde apse poşunun kapanmaması sağlanır.

Cilt kesisi mümkünse anüse en yakın yerden yapılmalıdır. Böylece sonrasında oluşabilecek fistülün yolunun kısa olması sağlanmaya çalışılır. Apse drene edilirken bir stile ile iç ağzın varlığı araştırılır ve bulunursa ve alçak yerleşimli ise aynı seansta fistülotomi yapılabilir veya seton konulabilir. Yüsek yerleşimli fistüllerde ise seton konulabilir veya komplikasyona yol açmamak için fistül onarımı sonraya bırakılır.

Rektuma doğru uzanan, mukoza altında ve derin yerleşimli apselerde drenaj rektum içinden yapılır. Supralevator apseler ise transrektal yada transkütan yolla drene edilirler.